Του Γιαννη Παλαιολογου
Η επίκληση των όρων δανεισμού που μας επιβάλλουν οι επίσημοι πιστωτές
μας αποτελεί μόνιμη επωδό των ετερόκλητων αντιμνημονιακών δυνάμεων. Ο
ΣΥΡΙΖΑ και η Χρυσή Αυγή μπορεί να διαφωνούν σε πολλά, αλλά συμφωνούν ότι
η Ε. Ε. και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι στυγνοί τοκογλύφοι.
Ακόμα και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, προ ημερών, παρατήρησε ότι οι
Ελληνες έχουν «γίνει θύματα μιας τραγικής περίπτωσης τοκογλυφίας».
Λίγη
σημασία έχει ότι τα στοιχεία διαψεύδουν πανηγυρικά το δόγμα αυτό.
Γιατί, σε σύγκριση με το τι θα αναγκαζόταν να πληρώσει το ελληνικό
Δημόσιο αν έβγαινε στις αγορές, αλλά και με το τι πληρώνουν ορισμένα από
τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης για τον δικό τους δανεισμό, προκύπτει ότι η
χώρα μας χρηματοδοτείται τα τελευταία δυόμισι χρόνια με μάλλον
προνομιακούς όρους. Ας δούμε πιο αναλυτικά τους αριθμούς.
Tο
άθροισμα του πρώτου και του δεύτερου προγράμματος διάσωσης με πόρους των
κρατών-μελών της Ευρωζώνης και του ΔΝΤ φτάνει τα 240 δισ. ευρώ. Το ποσό
ισοδυναμεί με το 115% του ΑΕΠ της Ελλάδας για το 2011.
Τον Μάιο
του 2010, το Eurogroup έδωσε την έγκρισή του για την παροχή διμερών
δανείων από τις χώρες της Ευρωζώνης προς την Ελλάδα, συνολικού ύψους 80
δισ. ευρώ. Το δανειακό πρόγραμμα θα ξεκινούσε άμεσα και η χορήγηση των
δόσεων θα συνεχιζόταν έως τον Ιούνιο του 2013 (το ποσό αυτό στη συνέχεια
μειώθηκε κατά 2,7 δισ. ευρώ, λόγω άρνησης συμμετοχής της Σλοβακίας και
αποχώρησης της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, όταν κι αυτές αναγκάστηκαν
να ζητήσουν προγράμματα στήριξης).
Το αρχικό επιτόκιο στα
διακρατικά αυτά δάνεια (πληρωτέο ανά τρίμηνο) ήταν κυμαινόμενο και
ισοδυναμούσε με το τρίμηνο euribor συν ένα spread τριών ποσοστιαίων
μονάδων (που ανερχόταν στις 4 μονάδες για ποσά που θα εκκρεμούσαν πάνω
από 3 χρόνια από την καταβολή της δόσης) συν μία προκαταβαλλόμενη
προμήθεια 0,5% για κάθε δόση.
Η αρχική περίοδος αποπληρωμής των δανείων
αυτών ήταν πέντε χρόνια (από την καταβολή της κάθε δόσης), με διετή
περίοδο χάριτος. Τον Μάρτιο του 2011 το spread επί του euribor μειώθηκε
στο 2%, η λήξη επεκτάθηκε στα 10 έτη και η περίοδος χάριτος στα 4,5 έτη.
Η δεύτερη ρύθμιση, που επικυρώθηκε στις 28 Μαρτίου του 2012, προβλέπει
ελάχιστη διάρκεια αποπληρωμής τα 15 έτη, δεκαετή περίοδο χάριτος και
μείωση του spread στο 1,5%, που ίσχυσε αναδρομικά από τον Ιούνιο του
2011.
Ως αποτέλεσμα, τα επιτόκια που κατέβαλε η Ελλάδα μεταξύ Ιουνίου
2010 και Μαρτίου 2012 στους Ευρωπαίους εταίρους της κυμάνθηκαν από 2,67%
έως 4,03%.
Το επίσης τριμηνιαίο επιτόκιο του ΔΝΤ, για τα 30 δισ.
ευρώ που δεσμεύτηκε να παράσχει στην Ελλάδα τον Μάιο του 2010, ήταν
ακόμα χαμηλότερο. Σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν τα stand-by
agreements του ΔΝΤ, κυμαίνεται λίγο κάτω από το 3%, σε δάνεια με
πενταετή διάρκεια και περίοδο χάριτος 3 ετών.
Με αυτούς τους
όρους, μεταξύ του Μαΐου 2010 και του Δεκεμβρίου 2011 η Ελλάδα
δανείστηκε, σε έξι δόσεις, 73 δισ. ευρώ (52,9 δισ. οι χώρες της
Ευρωζώνης και 20,1 δισ. το ΔΝΤ). Τα ποσά που θα επιστραφούν στο
ελληνικό Δημόσιο εξαιτίας των αναδρομικών μειώσεων στα επιτόκια των
δανείων από τις χώρες της Ευρωζώνης, θα πλησιάζουν τα 700 εκατ. ευρώ.
Για
να υπάρχει μία εικόνα της εναλλακτικής λύσης (ελλείψει δελεαστικών
προτάσεων από Κινέζους, Ρώσους και άλλους... σωτήρες), υπενθυμίζεται ότι
από τον Ιούνιο του 2010 μέχρι το τέλος του 2011, οι αποδόσεις των
δεκαετών ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου, με την εξαίρεση τριών
εβδομάδων τον Οκτώβριο του 2010, παρέμειναν σταθερά πάνω από το 10%.
Συνεπώς, οποιαδήποτε απόπειρα μακροπρόθεσμου δανεισμού από τις αγορές
την περίοδο εκείνη -στον βαθμό που θα έβρισκε ανταπόκριση- θα εξέθετε τη
χώρα σε επιτόκια που θα μπορούσαν όντως να χαρακτηριστούν
«τοκογλυφικά».
Η ολοκλήρωση των εργωδών διαπραγματεύσεων για το
PSI και η υπογραφή του δεύτερου Μνημονίου από την κυβέρνηση Παπαδήμου,
τον Φεβρουάριο του 2012, άνοιξε τον δρόμο για το δεύτερο πρόγραμμα
διάσωσης, ύψους 130 δισ. ευρώ. Το πρώτο πρόγραμμα ανεστάλη και οι πόροι,
που δεν είχαν χορηγηθεί, μεταφέρθηκαν στο δεύτερο πρόγραμμα, που τέθηκε
σε εφαρμογή τον Μάρτιο του 2012.
Οι δανειστές μας δανείζονται πιο ακριβά από εμάς
Η στήριξη της Ευρωζώνης στο πλαίσιο του νέου προγράμματος παρέχεται
μέσω του EFSF, όχι μέσω διμερών δανείων. Θα φτάσει, ώς το τέλος του
2014, τα 144,7 δισ. ευρώ. Στην ίδια περίοδο, η συνεισφορά του ΔΝΤ θα
φτάσει τα 19,8 δισ. ευρώ. Το Ταμείο έχει δεσμευθεί να χορηγήσει άλλα 8,2
δισ. για το 2015.
Μεταξύ Μαρτίου-Ιουνίου φέτος, η Ελλάδα έλαβε
75,6 δισ. ευρώ από τους επίσημους δανειστές της – 74 δισ. από το EFSF
(για τα ομόλογα-sweeteners και δεδουλευμένους τόκους στο πλαίσιο του
PSI, για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και τις λοιπές ανάγκες του
ελληνικού Δημοσίου) και 1,6 δισ. από το ΔΝΤ. Τα δάνεια από τον EFSF, το
πρώτο εκ των οποίων πρέπει να πληρωθεί το 2023, χορηγούνται με
επιβάρυνση το κόστος δανεισμού του μηχανισμού στήριξης συν το
λειτουργικό του κόστος, που επί της παρούσης μεταφράζεται σε (ετήσιο)
επιτόκιο 2%. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το επιτόκιο αυτό θα κυμανθεί στη
διάρκεια ζωής των δανείων (ώς το 2042) στο 3,5%.
Τo τρέχον
επιτόκιο για τα νέα κονδύλια που έχει λάβει η Ελλάδα από το ΔΝΤ, που
προέρχονται πλέον από διαφορετικό χρηματοδοτικό εργαλείο, το extended
fund facility, είναι 2,84%. Η διάρκεια αποπληρωμής των νέων δόσεων είναι
δεκαετής, με 4,5 χρόνια περίοδο χάριτος.
Από τις αρχές Μαρτίου,
μετά την ολοκλήρωση του PSI, έως σήμερα, τα δεκαετή ομόλογα του
ελληνικού Δημοσίου καταγράφουν αποδόσεις που δεν έχουν πέσει κάτω από το
16%, ενώ στην περίοδο αβεβαιότητας μεταξύ των δύο εκλογικών
αναμετρήσεων είχαν σκαρφαλώσει ώς και στο 30%.
Ακόμα πιο
αποκαλυπτική είναι η σύγκριση των επιτοκίων που καταβάλλει η Ελλάδα
στους εταίρους της με το δικό τους κόστος δανεισμού. Στις 15 Ιουνίου
2010, ο τόκος που πλήρωσε η Ελλάδα για την πρώτη δόση των διμερών
δανείων ήταν 3,42%. Την ημέρα εκείνη, τα δεκαετή ομόλογα της Ισπανίας
είχαν απόδοση 4,74%, της Ιταλίας 4,04% και της Πορτογαλίας 5,45%, ενώ η
Ιρλανδία χρεώθηκε τόκο 4,52% για εξαετή ομόλογα και 5,09% για οκταετή.
Στις
15 Δεκεμβρίου 2011, η Ελλάδα κατέβαλε τόκο 4,53% στους εταίρους της στη
Ευρωζώνη, που μειώθηκε αναδρομικά τρεις μήνες αργότερα σε 3,03%. Οι
Ιρλανδοί και οι Πορτογάλοι δεν συγκαταλέγονταν πια στους πιστωτές μας
τότε. Τα δεκαετή ισπανικά ομόλογα έκλεισαν εκείνη την ημέρα με απόδοση
5,43% και τα ιταλικά με 6,57%. Ακόμα και η απόδοση στο δεκαετές της
Γαλλίας εκείνη την ημέρα ήταν υψηλότερη από το κόστος που αναδρομικά
κλήθηκε να πληρώσει η Ελλάδα.
Αν ορισμένοι εταίροι μας στην
Ευρωζώνη συχνά μας δάνειζαν πιο φθηνά από ό,τι δανείζονταν οι ίδιοι, το
ίδιο ισχύει, σε υπερθετικό βαθμό, με το νέο πρόγραμμα. Μεταξύ Μαρτίου
και Ιουνίου φέτος, όταν η Ελλάδα δανειζόταν με επιτόκιο περίπου 2% από
το EFSF, οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων της Ισπανίας κυμάνθηκαν
μεταξύ 4,9-7,1%. Στα αντίστοιχα ιταλικά, το επιτόκιο ήταν μεταξύ
4,8-6,2%.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου