Η εμπειρία από δεκάδες υπερχρεωμένες χώρες της Λατινικής Αμερικής και
της Αφρικής περιλαμβάνει διδάγματα, τα οποία οι διασώστες της Ελλάδας
οφείλουν να προσέξουν.
Επί χρόνια το ΔΝΤ και οι κυβερνήσεις των πλούσιων
χωρών προσπάθησαν να τις βοηθήσουν με βραχυχρόνια δάνεια. Ομως, οι
πλέον υπερχρεωμένες άρχισαν να ανακάμπτουν μόνο όταν τα χρέη τους,
περιλαμβανομένων και των δανεικών του επίσημου τομέα, μειώθηκαν
δραστικά.
Στην Ευρώπη, ένα προηγούμενο είναι η Πολωνία: η οικονομία της
απογειώθηκε στη δεκαετία του ’90 αφότου αναδιαρθρώθηκαν τα χρέη της.
Στην ίδια κατάσταση βρίσκεται η Ελλάδα. Δεδομένου ότι το Κοινοβούλιο θα
υπερψηφίσει τον προϋπολογισμό, μια νέα δόση δανεικών θα αποτρέψει την
άμεση καταστροφή. Ωστόσο, η ελληνική οικονομία δεν θα ανακάμψει μέχρι να
μειωθεί και άλλο το χρέος. Η διαδικασία θα πρέπει να αποτελείται από
δύο μέρη:
Πρώτον, συμφωνία επί ενός σχεδίου μείωσης του χρέους εφόσον
επιτευχθούν συγκεκριμένοι στόχοι.
Στη συνέχεια, σταδιακή απομείωση του
χρέους στη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας.
Η Ελλάδα εξακολουθεί να
παραμένει χρεοκοπημένη, παρά την αναδιάρθρωση χρέους που κατείχαν οι
ιδιώτες επενδυτές. Πλέον περισσότερο από το 70% του ελληνικού χρέους
κατέχουν οι επίσημοι πιστωτές (ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και το ΔΝΤ). Οι
πιθανότητες να αποπληρωθεί μειώνονται όσο βουλιάζει η ελληνική
οικονομία. Η κυβέρνηση προβλέπει ότι το χρέος θα υπερβεί το 190% του ΑΕΠ
το 2014, περίπου 30% περισσότερο απ’ όσο προέβλεπε το ΔΝΤ πριν από έξι
μήνες. Τόσο μεγάλο χρέος δεν μπορεί να θεωρηθεί ούτε κατά διάνοια
εξυπηρετήσιμο χωρίς περαιτέρω αναδιάρθρωση.
Αυτό το παραδέχονται, ιδιωτικώς, πολλοί Ευρωπαίοι. Δημοσίως, το
αρνούνται κατηγορηματικά.
Η γερμανική κυβέρνηση είναι πλέον πρόθυμη να
παραχωρήσει περισσότερο χρόνο στην Ελλάδα προκειμένου να εφαρμόσει το
πρόγραμμα λιτότητας. Δεν συζητεί όμως την αναδιάρθρωση των επίσημων
δανείων.
Πολιτικά, είναι κατανοητό. Οι Γερμανοί ανησυχούν πως η όποια
αναδιάρθρωση χρέους θα μειώσει τα κίνητρα που έχει η Ελλάδα να εφαρμόσει
μεταρρυθμίσεις. Και θα εξαγριώσει τους Γερμανούς ψηφοφόρους, που στη
συνέχεια ίσως να τιμωρήσουν την Αγκελα Μέρκελ στις βουλευτικές εκλογές
του ερχόμενου φθινοπώρου.
Από οικονομικής απόψεως είναι καταστροφή:
Οσο ο
καθένας γνωρίζει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αποπληρώσει το χρέος, η
χώρα θα παραμείνει αποκλεισμένη από τις αγορές και μέχρι να αρθεί η
αβεβαιότητα για το πώς θα αποπληρωθούν τα χρέη θα αποτρέπονται οι
επενδύσεις. Θα επιβραδυνθεί η διαδικασία ιδιωτικοποιήσεων, η οποία είναι
τόσο σημαντική στην προσπάθεια να αναστραφεί η κατάσταση στην Ελλάδα.
Γι’ αυτό η Ελλάδα χρειάζεται μία ακόμη συμφωνία απομείωσης του χρέους.
Οι επίσημοι δανειστές της χώρας, ιδιαίτερα οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης
και η ΕΚΤ, θα πρέπει να συμφωνήσουν ένα σχέδιο για τη μείωση του
ελληνικού χρέους και την ενίσχυση των κινήτρων που έχει η Ελλάδα να
εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις. Σαν οδηγός μπορεί να χρησιμοποιηθεί η συμφωνία
του 1996 για τη μείωση του χρέους των πλέον υπερχρεωμένων φτωχών χωρών
(HIPC) και η συμφωνία του 1991 με την Πολωνία, όταν οι πιστωτές της
συμφώνησαν να μειώσουν το χρέος εφόσον εφαρμοστούν μεταρρυθμίσεις.
Από
τις ίδιες αρχές θα μπορούσε να διέπεται μια συμφωνία για την Ελλάδα: Αν η
Ελλάδα εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις, θα μειωθεί το επίσημο χρέος σε
επίπεδο που να είναι περισσότερο διαχειρίσιμο, ας πούμε 120% του ΑΕΠ
μέχρι το 2020 και το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής εφικτό.
Η μείωση θα
μπορούσε να επιτευχθεί μέσω μείωσης του επιτοκίου δανεισμού και
επιμήκυνσης της περιόδου αποπληρωμής ίσως μέχρι και τα 50 χρόνια. Ετσι, η
κ. Μέρκελ θα μπορεί να εξηγήσει στους ψηφοφόρους ότι το κεφάλαιο θα
αποπληρωθεί ολόκληρο.
Ισως η Ελλάδα να αποτύχει στις μεταρρυθμίσεις ή
στους δημοσιονομικούς στόχους. Ωστόσο, η επίδραση που θα έχει ο
σχεδιασμός ενός αξιόπιστου δρόμου προς τη βιωσιμότητα του χρέους θα
μπορούσε να είναι πανίσχυρη. Οι Ελληνες θα μπορούσαν αν πιστέψουν ότι
υπάρχει διέξοδος από την κρίση. Οι επενδυτές θα μπορούσαν να επενδύσουν
με μεγαλύτερη σιγουριά. Θα μπορούσε να επικρατήσει κλίμα εμπιστοσύνης
και ανάπτυξης. Χωρίς αυτό, η προοπτική της Ελλάδας είναι τρομακτική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου